1.        Formy zawarcia związku małżeńskiego

o   Zawarcie małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Oświadczenia powinny być złożone w obecności dwóch dorosłych świadków.
Zawarcie małżeństwa następuje w urzędzie stanu cywilnego wybranym przez osoby zamierzające wstąpić w związek małżeński. W uzasadnionych przypadkach kierownik urzędu stanu cywilnego może przyjąć oświadczenia o zawarciu związku małżeńskiego poza lokalem urzędu stanu cywilnego. Małżeństwo przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarte przed upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzają je zawrzeć, złożyły kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie tego małżeństwa. Jednakże kierownik urzędu stanu cywilnego może zezwolić na zawarcie małżeństwa przed upływem tego terminu, jeżeli przemawiają za tym ważne względy.

o   Zawarcie małżeństwa wyznaniowego wywołującego skutki cywilno-prawne.
Osobom zamierzającym zawrzeć małżeństwo przed duchownym, kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania jednej z osób, wydaje zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz treść złożonych przed nim oświadczeń w sprawie nazwisk małżonków i ich dzieci. Zaświadczenie to traci moc po upływie trzech miesięcy od dnia jego wydania. Wydając zaświadczenie kierownik urzędu stanu cywilnego informuje strony o dalszych czynnościach koniecznych do zawarcia małżeństwa. Małżeństwo przed duchownym zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu, a następnie kierownik urzędu stanu cywilnego sporządzi akt małżeństwa. Gdy zostaną spełnione powyższe przesłanki, małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecności duchownego.

o   Zawarcie małżeństwa przed konsulem.
Mężczyzna i kobieta, będący obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, mogą zawrzeć małżeństwo przed konsulem lub przed osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula.

2.        Dokumenty konieczne do zawarcia związku małżeńskiego
Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo są obowiązane przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego:

a.         Dokument stwierdzający tożsamość;

b.        Odpis skrócony aktu urodzenia;

c.         Dowód ustania lub unieważnienia małżeństwa - jeżeli pozostawała poprzednio w związku małżeńskim – albo dowód nieistnienia małżeństwa – jeżeli postępowanie o ustalenie nieistnienia małżeństwa toczyło się wobec tej osoby;
Nie przedkłada się aktów stanu cywilnego, jeśli zostały one sporządzone w tym samym urzędzie stanu cywilnego.

d.        Pisemne zapewnienie, że nie wie o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa;

e.         Zezwolenie na zawarcie małżeństwa, jeżeli tego wymagają przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

f.          Cudzoziemiec zamierzający zawrzeć związek małżeński, oprócz wyżej wymienionych dokumentów, składa również dokument stwierdzający, że zgodnie z prawem kraju, którego jest obywatelem, posiada zdolność prawną do zawarcia małżeństwa. Jeżeli otrzymanie tego dokumentu napotyka na trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek cudzoziemca, może go zwolnić od złożenia dokumentu.

g.         Pełnomocnictwo, jeżeli oświadczenie o zawarciu związku małżeńskiego ma zostać złożone przez pełnomocnika.

3.         Akt małżeństwa

a.         Akt małżeństwa zawartego przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Akt małżeństwa zawartego przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego sporządza się niezwłocznie po jego zawarciu.

b.        Akt małżeństwa wyznaniowego wywołującego skutki cywilno-prawne.
Podstawą sporządzenia aktu małżeństwa zawartego przed duchownym jest przekazanie przez duchownego - kierownikowi urzędu stanu cywilnego właściwemu ze względu na miejsce zawarcia małżeństwa - zaświadczenia stwierdzającego, że oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński zostały złożone w jego obecności. Zaświadczenie to podpisują: duchowny, małżonkowie i dwaj pełnoletni świadkowie. Powyższe zaświadczenie wraz z zaświadczeniem wystawionym przez kierownika urzędu stanu cywilnego stwierdzającym brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa duchowny przekazuje do urzędu stanu cywilnego przed upływem pięciu dni od zawarcia małżeństwa. Akt małżeństwa sporządza się niezwłocznie, nie później jednak niż w następnym dniu roboczym, po dniu, w którym do urzędu stanu cywilnego nadeszły w/w dokumenty.

c.         Akt małżeństwa zawartego przed konsulem. Jeżeli zawarcie małżeństwa następuje przed konsulem, sporządza on protokół stwierdzający złożenie przez przyszłych małżonków oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński. Powyższy protokół, podpisany przez małżonków, świadków i konsula, stanowi podstawę do sporządzenia aktu małżeństwa w polskich księgach stanu cywilnego. W tym celu protokół wraz z zapewnieniami osób wstępujących w związek małżeński, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie przez nie małżeństwa, oraz z oświadczeniem o nazwisku (nazwiskach), które będą nosić po jego zawarciu, a także o nazwisku dzieci zrodzonych z tego małżeństwa - konsul przesyła niezwłocznie do urzędu stanu cywilnego m.st. Warszawy.

Po sporządzeniu aktu małżeństwa, na wniosek osób zawierających małżeństwo, kierownik urzędu stanu cywilnego wydaje bezpłatnie 3 odpisy skrócone tego aktu.