·                     Definicja

Akt stanu cywilnego jest to pojedynczy wpis w ksi?dze stanu cywilnego, który rejestruje stan cywilny osoby poprzez urz?dowe odnotowanie okre?lonych zdarze?. Akty stanu cywilnego stanowi? wy??czny dowód zdarze? w nich stwierdzonych, ich niezgodno?? z prawd? mo?e by? udowodniona jedynie w post?powaniu s?dowym. W prawie polskim istniej? trzy rodzaje aktów stanu cywilnego:

·           akt urodzenia;

·           akt ma??e?stwa

·           akt zgonu.

Ksi?gi stanu cywilnego, do których wpisuje si? akty stanu cywilnego, prowadzi si? w urz?dach stanu cywilnego. Urz?dy stanu cywilnego wchodz? w sk?ad urz?du gminy.

·                     W?a?ciwo?? organów

1.        Kierownik urz?du stanu cywilnego
Czynno?ci z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje kierownik urz?du stanu cywilnego lub jego zast?pca (zast?pcy).

2.        Wojewoda
Wojewodowie sprawuj? nadzór nad dzia?alno?ci? urz?dów stanu cywilnego w zakresie realizacji obowi?zków okre?lonych w ustawie z dnia 29 wrze?nia 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jednolity z 2011r. Dz. U. Nr 212, poz. 1264). Wojewoda jest równie? organem odwo?awczym od orzecze? administracyjnych wydanych przez kierownika usc.

3.        Minister Spraw Wewn?trznych
Minister Spraw Wewn?trznych sprawuje nadzór nad rejestracj? stanu cywilnego.

4.        Konsul

§   Zgodnie z ustaw? z dnia 13 lutego 1984 r. „O funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej” (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. Nr 125, poz. 1823 z pó?n. zm.) konsulowie s? uprawnieni do dokonywania nast?puj?cych czynno?ci z zakresu rejestracji stanu cywilnego:

§   wydawania za?wiadczenia o zdolno?ci prawnej do zawarcia ma??e?stwa za granic?;

§   po?redniczenia w zg?oszeniu we w?a?ciwym urz?dzie stanu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej faktu urodzenia lub zgonu za granic?;

§   przekazywania w?a?ciwym urz?dom stanu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej protoko?ów o urodzeniach i zgonach, które nast?pi?y na polskich statkach morskich i powietrznych oraz na okr?tach wojennych i wojskowych statkach powietrznych;

§   przyjmowania o?wiadcze? o uznaniu ojcostwa;

§   przyjmowaniu od rozwiedzionego ma??onka o?wiadczenia o powrocie do nazwiska, które nosi? przed zawarciem ma??e?stwa.

§   przyjmowania o?wiadczenia o wst?pieniu w zwi?zek ma??e?ski oraz o nazwisku ma??onków i ich dzieci, je?eli osoby zawieraj?ce ma??e?stwo s? obywatelami polskimi.

5.        Minister Spraw Zagranicznych
Minister Spraw Zagranicznych sprawuje nadzór nad czynno?ciami z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonywanymi przez konsula.

• Odpisy / za?wiadczenia z ksi?g stanu cywilnego

Z ksi?g stanu cywilnego wydaje si?:

·           odpisy zupe?ne i skrócone aktów stanu cywilnego,

·           za?wiadczenia o dokonanych w ksi?gach stanu cywilnego wpisach lub o ich braku,

·           za?wiadczenia o zagini?ciu lub zniszczeniu ksi?gi stanu cywilnego.

Odpisy oraz za?wiadczenia wydaje si? na wniosek:

·           s?du lub innego organu pa?stwowego;

·           osoby, której stan cywilny zosta? w akcie stwierdzony;

·           jej wst?pnego, zst?pnego, rodze?stwa, ma??onka lub przedstawiciela ustawowego;

·           innych osób, które wyka?? w tym interes prawny;

·           organizacji spo?ecznej, je?eli jest to uzasadnione celami statutowymi takiej organizacji i gdy przemawia za tym interes spo?eczny;

·           za?wiadczenie o zagini?ciu lub zniszczeniu ksi?gi stanu cywilnego mo?e by? tak?e wydane na wniosek innych zainteresowanych osób.

Ograniczony kr?g podmiotów, które s? uprawnione do uzyskania odpisu lub za?wiadczenia z ksi?g stanu cywilnego jest wyrazem jednej z podstawowych zasad rejestracji stanu cywilnego tj. zasady ograniczonej jawno?ci ksi?g i aktów stanu cywilnego.

WA?NE !!!

1.             W?a?ciwym do wydania odpisów aktów stanu cywilnego jest kierownik USC, w którego ksi?gach akty stanu cywilnego zosta?y sporz?dzone.

2.             Ubiegaj?c si? o wydanie odpisu aktu stanu cywilnego nale?y wskaza? dane osoby, której akt dotyczy, dat? i miejsce zdarzenia, dane dotycz?ce rodziców, a w przypadku rejestracji wyznaniowej (do ko?ca 1945 roku) – wyznanie osoby oraz nazw? parafii, w której ksi?gach wpisano urodzenie, ma??e?stwo lub zgon.

3.             Do odpisów aktów stanu cywilnego i za?wiadcze? wydawanych przez kierownika USC, które s? przedk?adane do obrotu prawnego za granic?, nale?y do??czy? apostille (po?wiadczenie). Apostille wydawane jest przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Departament Konsularny - ul. Szucha 21, Warszawa, tel. (022) 523 94 44. Szczegó?owe informacje znajduj? si? na stronie MSZ: www.msz.gov.pl

·                     Zmiany w aktach stanu cywilnego

W aktach stanu cywilnego nie mo?na dokonywa? ?adnych zmian, chyba ?e ustawa stanowi inaczej (zasada trwa?o?ci aktów stanu cywilnego). Przewidziane przepisami prawa wyj?tki to:

1.             Wzmianka dodatkowa
Je?eli po sporz?dzeniu aktu stanu cywilnego nast?pi? zdarzenia, które maj? wp?yw na jego tre?? lub wa?no??, zmiany z nich wynikaj?ce wpisuje si? do aktu w formie wzmianki dodatkowej. Podstaw? do wpisania powy?szej wzmianki stanowi? prawomocne orzeczenia s?dów, ostateczne decyzje, odpisy z akt stanu cywilnego oraz inne dokumenty maj?ce wp?yw na tre?? lub wa?no?? aktu.

2.             Oczywisty b??d pisarski
Je?eli w akcie stanu cywilnego znajduje si? oczywisty b??d pisarski kierownik urz?du stanu cywilnego w?a?ciwy ze wzgl?du na miejsce sporz?dzenia aktu - z urz?du lub na wniosek strony – prostuje go.

3.             B??dne lub nie?cis?e zredagowanie
Je?eli akt stanu cywilnego zosta? b??dnie lub nie?ci?le zredagowany podlega on – na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urz?du stanu cywilnego - sprostowaniu przez s?d w post?powaniu nieprocesowym.

4.             Uzupe?nienie aktu stanu cywilnego
Akt stanu cywilnego niezawieraj?cy wszystkich danych przewidzianych przepisami prawa podlega uzupe?nieniu. Post?powanie w sprawie uzupe?nienia aktu stanu cywilnego wszczyna si? na wniosek strony lub z urz?du. Decyzj? w przedmiotowej sprawie wydaje kierownik urz?du stanu cywilnego.

5.             Uniewa?nienie aktu stanu cywilnego
Akt stanu cywilnego podlega uniewa?nieniu z nast?puj?cych powodów:

o      stwierdza zdarzenie niezgodne z prawd?;

o      uchybienia powsta?e przy sporz?dzeniu aktu zmniejszaj? jego moc dowodow?;

o      istniej? dwa akty stwierdzaj?ce to samo zdarzenie.
 

W dwóch pierwszych przypadkach w?a?ciwy jest s?d, który rozpoznaje spraw? w post?powaniu nieprocesowym. W ostatnim przypadku uniewa?nienia dokonuje wojewoda, w?a?ciwy dla kierownika urz?du stanu cywilnego, który sporz?dzi? akt pó?niejszy.

WA?NE !!!

1.                  Urz?dy stanu cywilnego nie prowadz? poszukiwa? aktów stanu cywilnego dla celów genealogicznych.

2.                  Kierownik urz?du stanu cywilnego przekazuje w?a?ciwym archiwom pa?stwowym ksi?gi stanu cywilnego po up?ywie 100 lat od ich zamkni?cia.